Maquette steenokkerzeel

Het ‘magnum opus’ van heemkundige en streekgids Willy Vranckx

In 2020 ontviel ons dorpsgenoot Willy Vranckx. In 1997 stond hij mee aan de wieg van Heemkring Ter Ham. Talloze artikels van zijn hand vonden hun weg naar ons tijdschrift De Veerle, waaronder de zeer gesmaakte rubriek ‘De straat waar ik woon’.

Steenokkerzeel rond 1850

Maar Willy’s meesterwerk als heemkundige was ongetwijfeld zijn prachtige maquette van Steenokkerzeel rond het jaar 1850. Op basis van een oud kadasterplan, opgesteld onder leiding van Philippe Vandermaelen tussen 1846 en 1854, maakte hij een bodem op schaal 1/500. 10 cm komt dus overeen met 50 meter. Voor de hoogteverschillen hanteerde hij een schaal van 1/100.  Het reliëf in Steenokkerzeel varieert namelijk van 20 m, aan de Haachtsesteenweg tot 55 m, aan de grens met Nossegem.

Willy Vranckx beeldhouwde en schilderde niet minder dan 400 huisjes, boerderijtjes, kerkjes, stallen, schuren, bakhuizen, pastorijen, kapelletjes, een windmolen, een kasteel en talloze bomen. Inmiddels verdwenen gebouwen maakte hij in hardhout, nog bestaande gebouwen in witte zandsteen, het originele bouwmateriaal.

Steenokkerzeel telde toen ongeveer 1565 inwoners. Alle huizen moesten destijds ‘gewitkalkt’ worden. Men geloofde dat dit besmettelijke ziektes zou indijken.

Vijvers en voetwegen

De maquette toont het dorp zoals het was vóór de sterke veranderingen in de 20ste eeuw : de aanleg van grote wegen, de luchthaven, de lintbebouwing enzovoort. Opvallend zijn de talloze vijvers en zandputten die onze gemeente toen rijk was. Ook het vroegere patroon van buurt- en voetwegen door of langs de percelen is mooi zichtbaar.

Heemkundig pareltje

Kortom, een pareltje zoals we er enkel in grote musea tegenkomen. Dit heemkundige kunstwerk is het resultaat van drie jaar noeste arbeid (2005-2007). De maquette is een mooie herinnering aan een gedreven persoon die veel voor zijn gemeente en streek betekend heeft.

Bronnen :

Rik Camerlinckx, Dorpsgenoot Willy Vranckx boetseert Steenokkerzeel anno 1845 in zijn voortuin, De Veerle, herfst 2007.

foto maquette : Daan Vanderhulst, 2019

foto’s Vandermaelenkaart : Bavo Van Olmen

fragment Vandermaelenkaart : www.geopunt.be

HOKKO :  STAP JE MEE IN DE TELETIJDMACHINE ?

Hoe zag Steenokkerzeel er 200 jaar geleden uit ? Er waren geen vliegtuigen, geen auto’s en geen verkeerslichten. Maar wat was er dan wel ? Dat kunnen we met onze eigen ogen zien op de prachtige maquette van Willy Vranckx. Raad eens hoe lang Willy hier aan gewerkt heeft ? Wel drie jaar lang. In 2007 was hij klaar. Kijk eens goed. Welke gebouwen herken je ? Zie je de kerken van Steenokkerzeel en Humelgem ? Zie je het kasteel Ter Ham ? Zie je de windmolen waar nu de luchthaven is ? Misschien vind je zelfs jouw school ? Waar zie je overal vijvers ? En staat jouw straat erop ? Het zou natuurlijk kunnen dat jouw straat toen nog niet bestond. Op 200 jaar tijd is er heel wat veranderd. Maar gelukkig is er Willy’s teletijdmachine…